#OkiemPrawnika: Forum dyskusyjne a prawa autorskie
Forum dyskusyjne to przeniesiona do Internetu forma grup dyskusyjnych, służąca do wymiany informacji i poglądów pomiędzy jego użytkownikami. Podstawową rolę odgrywa na forum treść generowana przez użytkowników. Nadawca wysyła wiadomość, która odbierana jest przez wszystkich członków danego forum. Taka wiadomość może mieć formę krótkiego wpisu, komentarza na różne tematy w ramach danej dyskusji, ale także bardziej złożonej opinii eksperckiej.
Mogą tutaj pojawić się 2 problemy prawne.
Po pierwsze, czy treść, którą tworzy dany użytkownik forum, jest chroniona przez prawo autorskie, czy też można ją swobodnie używać, cytować, udostępniać, w tym, czy na żądanie autora wpisu należy taki wpis usunąć?
Po drugie, kto odpowiada za treść wpisów na forum, a przede wszystkim czy może odpowiadać za nie administrator danej strony, na której założone jest forum?
Nie ma w przepisach regulacji dotyczącej wypowiedzi na internetowym forum dyskusyjnym. Należy więc zastosować zasady ogólne prawa autorskiego, które chroni przejaw działalności twórczej o indywidualnym charakterze.
Twórczy charakter mają tylko takie „dzieła”, które mają nowe, oryginalne i kreatywne elementy. Dlatego też większość wpisów na forum nie będzie chroniona, gdyż nie posiada cech oryginalności. Są to zazwyczaj przekazy, które same w sobie zazwyczaj są pozbawione elementu twórczego. Prawo autorskie nie chroni zaś idei, odkryć, procedur czy koncepcji, a jedynie formę wyrażenia. Aby takie wypowiedzi na forum mogły stanowić utwór chroniony przez prawo autorskie, musiałyby być z jakiegoś względu wyjątkowe, np. przybrać postać wiersza. Z tego względu zasadniczo administrator forum nie ma obowiązku usuwania wpisów konkretnych osób, nawet pomimo żądania ich autora.
Za treść umieszczoną na forum internetowym odpowiada zasadniczo jego autor.
Jeśli ta treść obraża inną osobę, to może to stanowić naruszenie dobra osobistego w postaci dobrego imienia. Wtedy można domagać się zaniechania działania, usunięcia skutków (w tym w szczególności złożenia oświadczenia w odpowiedniej formie i treści), zadośćuczynienia pieniężnego lub zapłaty sumy na wskazany cel społeczny.
Osoba, której dobro osobiste zostało naruszone wpisem na forum ma także możliwość skierowania roszczeń wobec administratora strony, na której umieszczono obraźliwą treść. W każdym takim przypadku należy ocenić, czy mamy do czynienia z bezprawnością (co nie jest równoznaczne z przedstawieniem kogoś w negatywnym świetle). Poza tym, nawet jeżeli wpis na forum ma charakter bezprawny, to administrator może zwolnić się z odpowiedzialności za obraźliwe wpisy jeśli wykaże, że:
– nie wiedział o bezprawnym charakterze naruszenia, i/lub
– w razie powzięcia w tym zakresie informacji niezwłocznie usunął lub zablokował dostęp do publikacji.
Osoba, której dobro zostało naruszone obraźliwym wpisem powinna zawiadomić administratora strony o tym fakcie wraz z żądaniem usunięcia wpisu. Administrator, gdy uzna, że wpis faktycznie jest obraźliwy – zobowiązany jest do jego niezwłocznego usunięcia. Długość czasu niezbędnego do usunięcia zależy każdorazowo od okoliczności danego przypadku. Jeśli czynności tej nie dopełni można wszcząć przeciwko niemu postępowanie sądowe i dochodzić obrony swoich praw.
Przydatne linki i źródła:
- https://e-prawnik.pl/porady-prawne/prawa-autorskie-do-postow-na-forum-dyskusyjnym.html
- D. Gabler, Forum dyskusyjne – aspekty autorskoprawne, [w:] Prace z prawa własności intelektualnej, 2012, zeszyt 117, s. 78-95.
- R.M. Sarbiński, Komentarz do art. 1 ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych, [w:] W. Machała (red.), R.M. Sarbiński (red.), Prawo autorskie i prawa pokrewne. Komentarz, Warszawa 2019.
- D. Flisak, Komentarz do art. 1 ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych, [w:] D. Flisak (red.), Prawo autorskie i prawa pokrewne. Komentarz, Warszawa 2015.
- G. M. Piasecki, Memy i pasty. Prawa autorskie do utworów publikowanych na forach obrazkowych, [w:] Studia Prawnicze 2018 nr 1, s. 147-174.